In de Ommelander landschappen kwamen in de middeleeuwen de redgers (rechters) op warven bijeen. Het woord warf is hetzelfde als werf, dat in de betekenis erf, wal, kade en vluchtheuvel (wierde) voorkomt. Van de verhoogde plek waar men bijeenkwam werd het de naam voor de vergadering zelf.
Het ontbreken van een sterk centraal gezag in de Ommelanden had een ontbindende werking. Onderlinge veten en oorlogen maakten een normale rechtsbediening steeds moeilijker. De collegiale rechtspraak verviel, de redgers werden zelfstandig in hun redschap of rechtstoel.

In de loop der 14e eeuw slaagde de stad Groningen erin de leiding te nemen in de Ommelanden. Zij sloot met de verschillende landschappen verbonden om rust en veiligheid te waarborgen. Daartoe behoorde ook de zorg voor een betere rechtspraak. In 1379 wezen de rechters van Hunsingo en burgemeesters en raad van Groningen een gemeenschappelijk vonnis in een civielrechtelijke kwestie, terwijl we in 1392 de rechters van Hunsingo en Fivelgo en burgemeesters en raad verenigd zien om recht te spreken. De Oosterwarf, die namelijk Hunsingo en Fivelgo bestreek, is dan geboren, al komt de benaming pas voor in 1400. Een Westerwarf vinden we in 1416 voor het eerst vermeld. Deze omvatte het latere Westerkwatier, namelijk Vredewold, Langewold, Humsterland en Middag. Het laatste landschap dat oorspronkelijk tot Hunsingo behoorde had tevens toegang tot de Oosterwarf.
De stad Groningen sloot bovendien in de 15e eeuw verbonden met onderscheidende Westerlauwerse landschappen, waarbij eveneens sprake is van gemeenschappelijke warven. Deze zijn evenwel niet tot ontwikkeling gekomen.

De Ommelander warven, welke te Groningen werden gehouden, hadden naast een rechtsprekende ook een wetgevende bevoegdheid. In het eerste geval kwamen de ordelen, in het tweede geval constituties tot stand. In de loop van de 15e eeuw specialiseerde zich de rechtspraak tot appèl; de redger (grietman in het Westerkwartier) bleef of werd weer de gewone rechter in eerste aanleg.
Het college dat de warf vormde bestond uit burgemeesters en raad van Groningen, later de hoofdmannen en van de zijde der Ommelanden uit de functionerende redgers, grietmannen, over- en lankrechters of hun geconstitueerden, benevens de richters (burgemeesters) van Appingedam. Zij waren verplicht te komen. Bovendien mochten compareren degenen die recht hadden op het bekleden van een rechtersfunctie, ook al waren ze dat jaar niet aan de beurt.
Een vaste competentieregel bestond er aanvankelijk niet. Allerlei kwesties werden behandeld; zo bevat de warf eveneens voluntaire jurisdictie.

Ook in de landsheerlijke periode bleven de warven bestaan. Graaf Edzard van Oost-Friesland heeft getracht in de periode dat hij de stad en Ommelanden beheerste (1505-1514) de warven om te zetten in een hofgericht te Winsum. Karel van Gelre herstelde evenwel de oude toestand en zo bleef het ook tot 1536.
Terwijl de warven wat hun wetgevende functie betreft aan betekenis verloren door het ontstaan der Ommelander Staten, overvleugelden de hoofdmannen hen geheel in hun rechtsprekende taak. Toch bleven ze ook na 1594 bestaan. Tevergeefs echter trachtten de Ommelanders bij hun bestrijding van de hoofdmannenkamer hen in stand te houden. Het college was te uitgebreid en kwam te zelden bijeen voor een goede rechtsbediening. In september 1723 werd voor het laatst een zaak behandeld. Toch bleven de vergaderingen doorgaan, maar slechts voor het nazien van de rekeningen en om de pot te verteren, gevormd door boeten bij afwezigheid. Bij het reglement reformatoir van 1749 werden de warven opgeheven. De eindrekening werd 21 december 1750 gesloten.