1312 Algemene Groninger winkeliersvereniging, 1905 - 1979 ( Groninger Archieven )
1312
Algemene Groninger winkeliersvereniging, 1905 - 1979
Inleiding
Historisch overzicht
1312 Algemene Groninger winkeliersvereniging, 1905 - 1979
Inleiding
Historisch overzicht
Waar het gaat om (de vele) instanties, zij ook verwezen naar de lijst van instellingen, die opgenomen is onder de bijlagen.
Kenmerkend voor de eerste jaren van de in 1905 opgerichte Algemene Groninger Winkeliers Vereniging (AGWV) waren de daadkrachtige activiteiten op het terrein van het verzekeringswezen. Reeds in 1906 werd de glasverzekering 'Samenwerking' opgericht, die als coöperatieve vereniging en aangepast aan latere wetgeving tot in de jaren tachtig heeft voortbestaan. Vier jaar later waagden de Groninger winkeliers zich op het terrein van de levensverzekering door de oprichting van de vereniging 'Winkeliers Uitkering Bij Overlijden' (Wubo). De strikte toepassing van de wet op het levensverzekeringsbedrijf van 1922 had uiteindelijk tot gevolg, dat de vereniging 'Algemeen Winkeliers Belang' (AWB) de opvolger werd van de Wubo. In 1914 was de totstandkoming van de eerste ziektewet voor sommige leden van de winkeliersvereniging aanleiding de Winkeliers Arbeidscontract Verzekering op te zetten.
De nieuwe ziektewet van 1929 betekende het onafwendbaar einde van dit verzekeringsbedrijfje-de middenstandsbedrijfsvereniging Groningen zette uiteindelijk de activiteiten in aangepaste vorm voort -, terwijl deze wet andere leden van de AGWV, die tot dusver nog geen verzekering afgesloten hadden, noopte tot aansluiting bij de Centrale Onderlinge, een bedrijfsvereniging voor ziekengeld en kinderbijslagverzekering. De aansluiting bij de Centrale Onderlinge vond in groepsverband plaats. In latere jaren heeft deze groep winkeliers, waarschijnlijk op grond van een premievergelijking, gekozen voor een andere bedrijfsvereniging (Noord-Nederland). Aan het eind van de jaren dertig werd het steunfonds voor leden en oud-leden van de AGWV van de grond getild. Onderlinge hulpverlening en liefdadigheid waren de leidende gedachten achter dit Steunfonds. In het algemeen en nauwelijks verrassend kan opgemerkt worden, dat de snel groeiende winkeliersvereniging zich in de vooroorlogse jaren vooral bezighield met de regels van het spel, de economische mededinging. Ook de bewaking van de kosten (energie en arbeid) had regelmatig aandacht. In de jaren dertig kwamen bovendien winkelsluiting en werktijden evenals het vervoer en de voorzieningen daarvoor in discussie.
Het was in 1942, dat de bezettende macht de winkeliers door opgelegde liquidaties dwong de gezamenlijke activiteiten te staken en de archiefbescheiden in te leveren. Anders dan voor de AGWV, de glasverzekering en het steunfonds luidde deze maatregel uit 1942 voor de AWB en de samenwerking van de groep ziekteverzekering uiteindelijk het einde in. Daarbij hebben de verplichte inlevering van de archieven en het oorlogsgeweld tot gevolg gehad, dat van of over de AWB en de Winkeliers Arbeidscontract Verzekering vrijwel geen stukken bewaard zijn gebleven.
Vijf jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog vond de heroprichting van de AGWV plaats en namen de activiteiten van de glasverzekering opnieuw een aanvang. De winkelsluiting zou jarenlang op de agenda van de vereniging prijken, evenals-zij het wat minder hardnekkig en langdurig-de kredietverlening en de wanbetaling van klanten. Het vraagstuk van de eventuele hernieuwde aansluiting bij een landelijke middenstandsbond bracht verschillen van inzicht aan het licht. Tegenover de krachtenbundeling op basis van een verzuilde organisatie van midden- en kleinbedrijf, stond de gedachte van vele Groninger middenstanders om alle winkeliers in de stad, ook de grote, te verenigen. De specifieke belangen van straat, buurt of wijk zouden kleine, afzonderlijke winkeliersvereniging kunnen behartigen. De voorstanders van de eerstgenoemde wijze van bundeling van krachten hebben gebracht, aanvankelijk met behulp van de middenstandscentrale en later door middel van de Ondernemers Vereniging Groningen (OVG), hun zienswijze ingang te doen vinden. De meerderheid binnen de AGWV probeerde daarentegen de eenheid van organisatie van alle winkeliers in Groningen te behouden en door de oprichting van de contactcommissie de belangenbehartiging van de winkeliersverenigingen op straat-, buurt- en wijkniveau zoveel mogelijk te coördineren.
Zonder oplossing voor deze tegenstellingen en beslechting van de onenigheden in hun gelederen, werden de Groninger winkeliers geconfronteerd met snelle ontwikkelingen op het terrein van de distributie (de opkomst van het groot-winkelbedrijf) en vervolgens met de ingrijpende binnenstadsplannen van de gemeentelijke overheid. Afgezien van het overleg, dat het gemeentebestuur met name pleegde met de Groninger Ondernemers Federatie (GOF)-die voor wat betreft de binnenstad de opvolger genoemd mag worden van de contactcommissie-lukte het de middenstand niet wezenlijke aanpassing of wijziging van de binnenstadsplannen af te dwingen.
Pas na een bestuurscrisis in 1975 luwde de strijd tussen voor- en tegenstanders van de landelijke door de middenstandscentrales voorgestane organisatie-vormen. De vereniging presenteerde zich na de bestuurswisseling als de afdeling Groningen van het Koninklijk Verbond van Ondernemers (KVO), later Koninklijk Nederlands Ondernemers (KNVO), en nog weer later Koninklijk Nederlands Ondernemers Verbond (KNOV) geheten.
laatste wijziging 17-09-2017
221 beschreven archiefstukken
Bijlagen
laatste wijziging 17-09-2017
221 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 17-09-2017
221 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de algemene Groninger winkeliersvereniging en enkele gedeponeerde archieven
Bewerker:
P.H.J. Woltjer
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste Publicatie:
1989
Omvang:
1,2 m standaardarchiefberging
Licentie:
Categorie:
laatste wijziging 17-09-2017
221 beschreven archiefstukken