Uw zoekacties: Vrouw Wilsoors- of Aeffien Olthoffsgasthuis, (1658) 1721 - 1956 (1993)

1234 Vrouw Wilsoors- of Aeffien Olthoffsgasthuis, (1658) 1721 - 1956 (1993) ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
1234   Vrouw Wilsoors- of Aeffien Olthoffsgasthuis, (1658) 1721 - 1956 (1993)
Inleiding
1. Stichting van het gasthuis
1234 Vrouw Wilsoors- of Aeffien Olthoffsgasthuis, (1658) 1721 - 1956 (1993)
Inleiding
1.
Stichting van het gasthuis
Organisatie: Groninger Archieven
laatste wijziging 10-01-2020
In 1740 liet Aeffien Wilsoor, de echtgenote van deurwaarder Jan Olthoff, in haar testament vastleggen, dat drie kamers aan het Kattenhage bestemd moesten worden voor de huisvesting van bejaarde vrouwen. De ene kamer had Aeffien geërfd van haar ouders; de andere twee waren aangekocht van haar broer Harmannus Wilsoor (zie inv. nr. 5 en bijlage IV). De drie kamers zouden buiten de gemeenschap van goederen tussen haar en haar man geplaatst worden. De helft van deze gemeenschappelijke boedel en het lijfstoebehoren van Aeffien Wilsoor zouden het nieuwe gasthuis een zekere vermogenspositie moeten geven.
De uitvoering van het testament stuitte in 1766 na de dood van de testatrice direct op moeilijkheden. Het testament week af van het huwelijkscontract van 1721. Deze strijdigheid bleek niet weggenomen te zijn door de instemming van haar echtgenoot. Het huwelijkscontract woog in die tijd in Groningen zwaarder dan een overeenkomst tussen twee partijen. In het Germaanse recht en ook nog in de geschreven landrechten stonden twee zaken centraal: bestraffing en bezit. Oud-Vaderlands recht omvat bijgevolg met name strafrecht, erfrecht en huwelijksgoederenrecht. Het bezit- en dat betrof van oudsher met name grond- was van vitaal economisch belang en sterk verbonden met de familie.
Een huwelijkscontract als overeenkomst tussen twee families, waarin vooral inbreng en beheer van bezittingen een rol speelde, kon om die redenen noch eigenmachtig gesloten, noch eigenmachtig verbroken worden door de echtgenoten. Het huwelijkscontract was in het midden van de achttiende eeuw nog steeds een 'grondwet' voor het huwelijk, althans wat de huwelijkse goederen betrof. Het is op grond van die zeer oude rechtsopvattingen, dat Egberdina ( een nicht van Aeffien) haar geschil met de executeurs-testamentair wint (zie inv. nrs. 14-17). De deurwaardersvrouw had tevens testamentair laten vastleggen, dat het oudste (vrouwelijke of mannelijke) lid van de families Hora (Siccama) en Tjassens samen de voogdij ofwel erfvoogdij mochten vormen.
Na de dood van Jan Olthoff in 1767 kon daadwerkelijk begonnen worden met de stichting en exploitatie van het gasthuis. De vrouw naar wie het kleine gasthuis genoemd zou worden was immers in het voorafgaande jaar reeds overleden. En klein is het gasthuis aan het Kattenhage steeds gebleven, ondanks de latere aankoop van de twee belendende percelen. De twee voogden uit genoemde families ( zie bijlage I en II) droegen de zorg voor het financiële beheer en administratie alsmede voor de huisvesting, de verwarming, het onderhoud aan de kamers en de geldelijke steun aan de conventualinnen. In de loop van de jaren wordt het steeds moeilijker mensen en tijd te vinden voor deze taken. Het is dan ook blijkbaar het recht van de werkelijkheid dat de rechtbank doet besluiten genoemde taken toe te vertrouwen aan de voogdij van het Geertruidsgasthuis.
2. Staat en verantwoording van de inventarisatie
laatste wijziging 15-04-2021
79 beschreven archiefstukken
Bijlage lijst met verklaringen van enige woorden en uitdrukkingen
aanbesturen-door erfenis verkrijgen
accorderen-overeenkomen; overeenstemmen
admissie-toelating, toestemming
admitteren-toelaten
ample-ruim
apostille-kantbeschikking
approbatie-goedkeuring
attestatie-verklaring; getuigschrift
attesteren-getuigen, verklaren in rechte
authoriseren-machtigen
beneficiaire aanvaarding-aanvaarding (van een erfenis) onder voorrecht van boedelbeschrijving (zodat nadelig saldo niet ten laste van de erfgenamen kan komen)
beneficium-voorrecht
beneficium authenticae, si qua mulier-verweer als vrouw niet gehouden te zijn aan borgtocht en andere vermogensrechtelijke handelingen
beneficium inventariï-zie beneficiaire aanvaarding
beneficium Senatus Consulti Vellejani-verweer als vrouw niet gehouden te zijn aan verleende borgtocht (zie beneficium authenticae, si qua mulier)
borderel-uittreksel uit rekening (vaak inliggend)
caveren-zorgen voor; vertegenwoordigen
cederen-afstaan, overdragen
codicil-bijvoegsel bij testament, veelal eigenhandig geschreven met nadere schikkingen
comparant-persoon, die verschenen is (bij het gerecht, notaris of vergadering)
compromis-overeenkomst om bestaand verschil aan scheidslieden ofwel compromissarissen voor te leggen
compromissarissen-zie compromis
compromittenten-partijen, die een geschil voorleggen aan compromissarissen
comptoir-kantoor, rekenkamer
confirmeren-bevestigen
constitueren-benoemen; instellen
convent-gemeenschap van kloosterlingen, gasthuisbewoners e.d.; gasthuis, klooster
conventualin-bewoonster van een gasthuis
décharge-ontheffing van aansprakelijkheid na het zien van de rekening
decisie-besluit, beslissing
dedomagement-schadeloosstelling
desisteren-afstaan
devolveren-ontbinden
different-geschil
dispositie-beschikking
dissensie-meningsverschil
donatio mortis causa-gift bij overlijden
douarière-weduwe van adellijke of aanzienlijke huize
douceur-geschenk (in geld)
evictie-uitwinning (uit bezit, eigendom)
exceptie-verweer
exceptio discussionis-verweer (van borg) om eerst schuldenaar aan te spreken
exceptio divisionis-verweer van schuldsplitsing (omslag van schuld over solvente borgen)
exceptio excussionis-zie exceptio discussionis
exceptio ordinis-,, ,, ,,
exempt-uitgezonderd
fine-doel; ten einde
fournissement-betaling; verschaffing
holografisch-eigenhandig geschreven (testament)
hovelinck-bezitter van een borg (steenhuis); sommige aanzienlijken onder deze bezitters voerden de titel van jonker
impost-heffing, accijns, belasting
insereren-invoegen
jonker-zie hovelinck
jouissen -genieten
journaal-dagboek; register met chronologisch geboekte ontvangsten en uitgaven
kasstuk-stuk waarmee een post (in de jaarrekening) verantwoord kan worden
libereren-vrijwaren; bevrijden
lijfstoebehoren-in Groningen: kleding en opschik
lijftugt-vruchtgebruik, levenslang gebruik
mande(lig)-gemeenschappelijk
mark-kenteken
ni fallor-als ik me niet vergis
notel-geschrift, notitie
occasie-gelegenheid; ter gelegenheid van
occuperen-bezetten; vertegenwoordigen
onderzetting-zekerheidstelling door hypotheek of pand
parate executie-beslaglegging buiten de rechter om
perfecteren-voltooien; uitvoeren
pieus-vroom
posses-bezit
presentibus testibus-met als getuigen
pretensie-vordering, eis
proflueren-voortvloeien; opbrengen
provisioneel-voorlopig, tijdelijk
qlte-in hoedanigheid van, uit hoofde van funktie, als funktionaris of ambtenaar
rescriptie-geschrift, waardepapier; antwoord
renuntiatie-afstand, afwijzing
requireren-vorderen, verlangen; onderzoeken
sct Vellej. authent. -Senatus Consulti Vellejani authenticae (zie beneficium Senatus Consulti Vellejani of beneficium authenticae, si qua mulier)
servituut-erfdienstbaarheid (last, zoals recht van overweg, als zakelijk recht rustend op dienend erf ten behoeve van heersend erf)
spiker (spijcker)-korenschuur, pakhuis
staatboek-boek met staat van bezittingen
strijkgeld-geldbedrag als premie voor diegene die als niet-koper het hoogste bod heeft gedaan bij een openbare verkoping
submissie-onderwerping
succederen-opvolgen
sustentatie-ondersteuning
testatrice-erflaatster
teste me-met mij als getuige
tresorier-ontvanger, penningmeester
veralieneren-vervreemden
vo(o)rstander-voogd, beschermer
wachtinge en waeringe-vrijwaring 81. Lijst met verklaringen van enige woorden en uitdrukkingenBijlagen
laatste wijziging 15-04-2021
79 beschreven archiefstukken

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van het archief van het Vrouw Wilsoors- of Aeffien Olthoffsgasthuis
Bewerker:
T.T. Boekema en P.H.J. Woltjer
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste Publicatie:
1997
Laatste uitvoer:
14-04-2021
Omvang:
0,92 m standaardarchiefberging
Licentie:
CC0 1.0 Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
 
Archiefvormer Vrouw Wilsoor's- of Affijn Olthof's Gasthuis, 1767 - 1975
laatste wijziging 15-04-2021
79 beschreven archiefstukken