1163 Koninklijke rederijkerskamer 'Tollens' Hoogezand-Sappemeer, 1853 - 1997, 2003 ( Groninger Archieven )
1163
Koninklijke rederijkerskamer 'Tollens' Hoogezand-Sappemeer, 1853 - 1997, 2003
Inleiding
1. De rederijkerskamer Tollens
1163 Koninklijke rederijkerskamer 'Tollens' Hoogezand-Sappemeer, 1853 - 1997, 2003
Inleiding
1.
De rederijkerskamer Tollens
Het reciteergenootschap "Eenvoud het ware" werd in 1853 opgericht. Drie jaar later, in 1856, werd zij omgezet in een rederijkerskamer onder de naam "Tollens", met als zinspreuk "Eenvoud het ware".
Hiermee is "Tollens" de oudste rederijkers-kamer in de provincie Groningen. De naam "Tollens" werd ontleend aan de dichter Hendrik Tollens (1780 - 1856) die vlak voor zijn overlijden nog toestemming heeft gegeven voor het gebruiken van zijn naam.
Los van de geschiedenis van de rederijkerij van de 17e- en 18e eeuw ontstonden in de 19e eeuw rederijkerskamers in de provincie Groningen. Deze werden met name opgericht om de welsprekendheid in het Nederlands te bevorderen. Immers de contacten tussen de Groningers en de rest van Nederland werden, onder andere door de industrialisatie, steeds meer versterkt. Leden waren daarom veelal te vinden onder boeren, industriëlen en andere notabelen.
In de geschiedenis van "Tollens" was er lange tijd sprake van werkende- en niet werkende leden, ofwel actieve- en niet actieve deelnemers. Tot 1901 was er overigens nog geen plaats voor vrouwelijke leden. Ongehuwde dames mochten tot die tijd hoogstens een gastrol vervullen bij toneeluitvoeringen.
De belangrijkste bezigheden van "Tollens" zijn in de loop der jaren niet veranderd. Het beoefenen van welsprekendheid stond en staat nog steeds voorop. Was er voorheen sprake van poëzie, spreekbeurten en toneel, heden bestaat het programma uit impro- en memorisaties, proza en eveneens poëzie en toneel.
De feestelijke vergaderingen, waar ook derden voor werden uitgenodigd, is nog steeds (met uitzonderingen daargelaten) een jaarlijks terugkerende traditie.
De traditie van ballotage werd echter in 1981 afgeschaft. De samenstelling van leden heeft hierdoor een wat meer liberaal karakter gekregen.
In het wereldje van de rederijkerij in de provincie Groningen heeft "Tollens" altijd een belangrijke plaats ingenomen. Zij behoorde tot één van de mede oprichters van het Provinciaal Groninger Rederijkers Verbond (PGRV). Diverse leden waren vertegenwoordigd in het hoofdbestuur van het (K)PGRV en "Tollens" organiseerde menig concours.
Dieptepunt in de relatie met het PGRV vormde de Tweede Wereldoorlog. Integenstelling tot een aantal andere kamers weigerde de rederijkerskamer "Tollens" zich in 1942 aan te sluiten bij het duitsgezinde instituut voor niet commerciële verenigingen en stichtingen. De relatie met het PGRV werd na 1948 weer genormaliseerd.
Oorspronkelijk werden de vergaderingen van "Tollens" wisselend gehouden in hotel Faber (voorheen "De Neven") in Hoogezand en hotel Struvé in Sappemeer. In de jaren dertig en na 1960 is er sprake van huiskamerbijeenkomsten bij leden thuis. Het aantal vergaderingen wisselde sterk door de decennia heen. Soms eens per week, soms eens per maand. Ook het ledenaantal van "Tollens" schommelde door de jaren heen nogal eens, namelijk tussen de veertig en zestig.
Mede gelet op "Tollens" haar houding in de Tweede Wereldoorlog en vanwege haar honderd-jarig bestaan als rederijkerskamer, werd in 1956 de kamer het predikaat "koninklijk" verleend. Dit predikaat werd in 1988 voor vijfentwintig jaar verlengd.
laatste wijziging 14-04-2018
58 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 14-04-2018
58 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Koninklijke rederijkerskamer 'Tollens' te Hoogezand-Sappemeer
Bewerker:
S. Koorn en F.W.J. ten Horn
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1998
Omvang:
2,65 m standaardarchiefberging
Licentie:
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 14-04-2018
58 beschreven archiefstukken