Uw zoekacties: Familie Evenhuis te Woltersum, (1713 - ) 1864 - 1956

1133 Familie Evenhuis te Woltersum, (1713 - ) 1864 - 1956 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
In 1996 droeg één van de leden van de familie Evenhuis een hoeveelheid stukken, afkomstig van haar voorouders, over aan het rijksarchief te Groningen.
Deze bescheiden waren niet of nauwelijks geordend en het verband tussen de meeste paperassen liet zich slechts moeizaam vinden.
Tenslotte bleken de stukken betrekking te hebben op drie families (Evenhuis; Heertjes; Bronts) en op een mede door leden van de familie Bronts beheerde watermolen. Elle Wiltes Evenhuis, die te Woltersum woonde, wordt in de stukken wel aangeduid als rustende landbouwer. Vermoedelijk is hij betrokken geweest bij of heeft belangstelling gehad voor het uitdiepen van het kanaal, de Lustige Maar en voor het behoud van aangetroffen, oudheidkundige voorwerpen. Ook voor de verharding van de verbindingsweg tussen Woltersum en Wittewierum tot een grindweg heeft Elle Evenhuis zich ingezet.
Zijn zoon Wilte Evenhuis woonde eveneens te Woltersum, dichtbij de Woltersumer Ae en nabij het in latere jaren gegraven Eemskanaal.
Wilte Evenhuis, aangeduid als houthandelaar, verkreeg in 1867 vergunning voor het bouwen van een molen, geschikt voor het malen of pellen van graan èn voor het zagen van hout. Vanaf 1900 gebruikte Wilte voor het zagen van hout stoomkracht.
In familieverband vervulde Wilte Evenhuis taken als toeziend voogd en in het openbare leven bekleedde hij meerdere functies.
Gelet op de (geringe hoeveelheid) stukken, mag verondersteld worden dat Cornelus Evenhuis zich vooral gericht heeft op de houtzagerij.
Het was de schoonmoeder van Elle Wiltes Evenhuis, Aafke Hendriks, die een relatie legde tussen de familie Evenhuis en de familie of persoon van Harm Heertjes te Wittewierum.
Deze Harm Heertjes hertrouwde met Aafke Hendriks, die na het overlijden van haar echtgenoot op haar beurt hertrouwde met Harmannus Bruins. De dochter uit het laatst bedoelde huwelijk, Anna Harms Bruins, trouwde met Elle Wiltes Evenhuis.
Het huwelijk tussen houthandelaar Wilte Evenhuis en Geessien Bronts bracht de verwantschap tussen de Woltersumer familie Evenhuis en de aanzienlijke familie Bronts te Schildwolde.
Drie in elkaars nabijheid gelegen dorpen (Woltersum, waar de familie Evenhuis woonde; Wittewierum, waar Harm Heertjes in 1760 zijn boerderij kocht; Schildwolde, waar generaties lang de familie Bronts talrijke bezittingen beheerde) worden in de archiefstukken vermeld.
Twee van deze dorpen, Wittewierum en Schildwolde, kenden ooit een klooster en blijkens de stukken (inventarisnummers 30 en 34) in de achttiende eeuw een watermolen.
Tot 1750 waren watermolens voor bemaling van een molenpolder zeldzaam in de provincie Groningen; slechts uitzonderlijk rijke grootgrondbezitters of instellingen, zoals kloosters en gasthuizen met uitgebreid grondbezit, waren in staat de waterhuishouding van hun landerijen door bemaling te verbeteren. Na 1750 werden de waterstaatkundige voorzieningen in Groningen aanzienlijk verbeterd en nam het aantal molenpolders toe. Ingelanden in het betreffende gebied of polder kwamen wel tot een regeling, op grond waarvan voor gezamenlijke rekening een watermolen in bedrijf werd gehouden, zoals onder anderen de Zandjer watermolen te Schildwolde.

Openbaarheid
De ouderdom, evenals overigens de inhoud van de archiefstukken, maken beperkingen aan de openbaarheid overbodig. Alle bescheiden, die ongeveer 0,35 meter aan planklengte beslaan, kunnen geraadpleegd worden.
Inventaris
Bijlagen: genealogische tabellen
1. Familie Evenhuis
2. Familie Bronts

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van het archief van de familie Evenhuis te Woltersum
Bewerker:
P.H.J. Woltjer, B. Valkenburg
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
2004
Omvang:
0,35 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
Betreft bewerking van een eerdere voorlopige lijst van S. Koorn uit 1997
Archiefvormer(s):