Uw zoekacties: Vereniging "Katholieke kring", 1909-1975

10416 Vereniging "Katholieke kring", 1909-1975 ( Regionaal Historisch Centrum Eindhoven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inventaris
INLEIDING
10416 Vereniging "Katholieke kring", 1909-1975
INLEIDING
De kiem van de vereniging werd gelegd op een retraite in het huis Manresa te Venlo. In 1908 kwam daar als eerste een groep Eindhovense mannen bijeen. De retraite stond in het teken van het herlevend katholiek bewustzijn welke met een jeugdig idealisme de wereld wilde veranderen in een christelijke societas. In 1909 kwam het tot de oprichting van de vereniging.
De statuten uit dat jaar weerspiegelen deze wil tot katholieke aktie. Het patroonschap werd opgedragen aan Ignatius. Volgens art. 3 was het doel van de vereniging: "naast vriendschappelijke verkeer en het behoud der Katholieke beginselen het leekenapostolaat te beoefenen in den ruimsten zin des woords". Gedurende heel haar bestaan zal de vereniging deze dubbele tendentie in zich dragen n.l. vooreerst was zij een mannenvereniging of een sociëteit en vervolgens hield de vereniging zich met katholieke zktie of bewustmaking bezig.
Volgens artikel 4 waren de instrumenten om het doel te bereiken:
a. het oprichten en in stand houden eener Roomsch Katholieke bibliotheek
b. het houden eener sociëteit
c. het doen houden van lezingen, conferenties en voordrachten
d. Het weren en aanwijzen van persproducten, toneel en andere voorstellingen die gevaar opleveren voor geloof en zeden en het bevorderen der verspreiding van goede lectuur
e. het zoveel mogelijk bevorderen van retraitewerk
f. het steunen van Katholieke en sociale verenigingen
g. andere wettige middelen die aan het doel bevorderlijk kunnen zijn
De eerste twintig jaar heeft men nauwgezet deze doelstellingen uitgewerkt. Als hoogste punten valt o.a. te memoreren de stichting van de katholieke leeszaal, de politieke propaganda voor katholieke kandidaten en het steunfonds voor de Philipsstaking van 1910, de persaktie tegen de neutrale pers, de initiatiefgroep van leden om te komen tto de organisatie van de vrijwillige landstorm en de organisatie van de diocecane katholiekendag van 1920.
Met het toenemen van het ledental en de uitbouw van het katholiek verenigingswezen veranderde de vereniging langzamerhand van karakter. Er traden meer gastsprekers op over culturele en maatschappelijke onderwerpen. In feite werd de vereniging een debatingclub met sociaal, politieke en maatschappelijke onderwerpen. De statuten van 1950 geven deze ontwikkeling weer. De voornaamste doelstellingen waren nu:
a. het doen houden van lezingen, conferenties en voordrachten
b. het doen houden van debatavonden.
In 1946 werden vrouwen als z.g. damesintroducées toegelaten. De onderwerpen na de oorlog kenmerken de geest van de voltooide katholieke emancipatie. Lezingen over literatuur, kunst en maatschappelijk handelen. Hand in hand met de vernieuwingsbewegingen in de katholieke kerk worden de onderwerpen steeds meer toegespitst op theologisch terrein. Men wist in de programmering een ongekend hoog niveau te bereiken. Het is een geweldige prestatie geweest om gedurende 15 jaar (tot +/- 1970) iedere week een spreker naar Eindhoven te halen die op zijn specifiek vakgebied in den lande als autoriteit gold.
Het is vooral de persoonlijkheid van de secretaris H. Spoorenberg geweest die tot deze kleurige herfstbloei heeft bijgedragen. Want een laatste opbloei was het. In de vereniging ontstond een tweespalt tussen een meer open en een gesloten katholicisme, welke toespitst werd en uitgevochten werd op het punt van het lidmaatschap van vrouwen.
Vele ledenvergaderingen werden aan deze kwestie gewijd welke zich meer kenmerkten door oprechte bewogenheid dan door de kunst van het heldere denken. Het getij kon niet meer gekeerd worden en in 1970 werd de vereniging statuair opengesteld voor vrouwen. In 1975 werden de activiteiten gestaakt door verloop van het ledental en de hiermee gepaard gaande vermindering van baten. Als oorzaken hiervan kunnen aangemerkt worden:
a. het lidmaatschap van vrouwen in zover de geest van een mannenvereniging, waar een samenbindend klimaat heerste, die door enkele persoonlijkheden uit het verleden bepaald was, ophield te bestaan
b. het geweldig hoog niveau van de jaren zestig was vooral het werk geweest van slechts één man n.l. H. Spoorenberg
c. de vernieuwingsbeweging binnen de kerk was in het slop geraakt. Het enthousiasme had plaatsgemaakt voor afbraak en indifferentisme.

Zo markeert het einde van de katholieke kring het voorlopig einde van een tijdperk. De Katholieke Kring heeft gedurende haar bestaan een niet te onderschatte invloed gehad op het werken en doen van haar leden, waarvan de uitstraling door haar elitair karakter (hogere kader en middenstand) groot moet zijn geweest.

Het archief

Onder de nalatenschap van de gewezen secretaris H. Spoorenberg (1981) bevonden zich ook de papieren die hij onder zijn beheer had gehad als secretaris van de kring. Van archiefvorming is slechts sprake geweest in zover mappen met stukken van een bepaald verenigingsjaar van een datum waren voorzien. Het secretariaatsarchief ging verborgen onder een grote berg zakenpapieren en andere persoonlijke stukken.
Bij afwezigheid van telefonisch verkeer was het organiseren van een enkele lezing een omslachtig gebeuren waar een uitvoerige correspondentie aan te pas kwam om ook de kleinere details te regelen. Als geïnteresseerde leek correspondeerde de secretaris met tal van coryfeeën van de toenmaals opgangmakende vernieuwingstheologie en met vele van het verkeer hij op vriendschappelijke voet. De archiefmedewerker J. Spoorenberg jr. is er in geslaagd het archief van de kring in gedeeltes te ontwaren uit een grote hoeveelheid materiaal van diverse samenstelling.
Omdat het archief van de katholieke kring voornamelijk het archief van het secretariaat van de laatste 20 jaar omvat zijn de stukken volgens dit stramien geordend m.a.w. omdat de voornaamste bestuurstaak het organiseren van lezingen was is de structuur van het archief zo eenvoudig mogelijk gehouden.
Na verwijdering van de vele meters dubbel en overtollig drukwerk beslaat het archief nu +/- 1,5 meter.

Kenmerken

Gemeente:
Eindhoven
Type archief:
Particulier