Uw zoekacties: Gemeentelijke Luchtbeschermingsdienst

217 Gemeentelijke Luchtbeschermingsdienst ( Regionaal Archief Dordrecht )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Beperkingen aan het gebruik
Andere toegangen
Aanvraaginstructie
Citeerinstructie
Inleiding
Vanaf 1927 drong de regering van Nederland haar gemeenten eropaan voorzorgsmaatregelen te treffen in geval van een luchtaanval van een vijand. In 1931 kwam de Leidraad voor de burgemeesters bij het nemen van maatregelen ter bescherming van de bevolking tegen de gevolgen van aanvallen uit de lucht uit. Hierin werd de organisatorische grondslag voor een dergelijke gemeentelijke dienst geleverd. Waar andere gemeenten in de loop van de jaren dertig door de toenemende oorlogsdreiging in Europa overgingen tot een definitief luchtbeschermingsplan, duurde het in Dordrecht nog tot 1938 voordat de gemeente een actieve luchtbeschermingsdienst (L.B.D.) organiseerde. Deze dienst had de taak erop toe te zien dat de Dordtse bevolking werd beschermd tegen de gevolgen van een luchtaanval. Nog voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak, waren er voorzorgsmaatregelen in de stad getroffen, waaronder het aanbrengen van brandwerende verf op de daken van openbare gebouwen, het aanschaffen en distribueren van gasmaskers en het oprichten van schuilplaatsen.

Tijdens de oorlog werd de dienst geleid door de landelijke inspectie voor de bescherming van de bevolking tegen luchtaanvallen en viel het onder de Nederlandse vereniging voor luchtbescherming. Ze was georganiseerd volgens een landelijk systeem, waarbij de stad eerst werd opgedeeld in wijken en vervolgens in kleinere blokken. De dienst hield toezicht in die blokken op verschillende vlakken. De luchtwacht controleerde het luchtruim en kwam in actie bij luchtalarm. De orde- en uitkijkdiensten liepen rondes door de verschillende wijken waarbij zij algemeen toezicht hielden, schuilplaatsen onderhielden en controles uitvoerden op het gebied van de lichtverduistering. De ordedienst was tevens een ondersteunende kracht van de politie bij calamiteiten. Regelmatig werden er voor de medewerkers oefeningen gehouden hoe te handelen bij een luchtalarm.
De dienst was opgebouwd volgens de grondslagen opgesteld door de Rijksinspecteur voor de bescherming van de bevolking tegen luchtaanvallen voor grotere gemeenten. Ten eerste was er een zogenaamde vaste kern van medewerkers. Daarnaast was een deel van het personeel van gemeentelijke diensten en bedrijven ingedeeld bij de Luchtbeschermingsdienst. Als laatste was er een aantal vrijwilligers van de Brandweer, Geneeskundige en Chemische Dienst werkzaam. Ook moest ieder bedrijf en instelling een medewerker aanstellen die lid werd van de Luchtbeschermingsdienst en in geval van een luchtaanval leiding gaf. De dienst zelf bestond uit hulpploegen die onder directe leiding stonden van ploegcommandanten.

Werkzaam zijn bij de Luchtbeschermingsdienst had een aantal voordelen. Zo kregen de medewerkers kinderbijslag en waren er aparte regelingen bij ziekte of ongeval. Ook kwamen werknemers in aanmerking voor bonloze bijvoeding bij de Centrale keuken. Na de oorlog werden in de loop van 1946 de luchtbeschermingsdiensten in gemeenten, en zo ook in Dordrecht, geliquideerd overeenkomstig de circulaire van de minister van Binnenlandse Zaken van 28 november 1945. De doelstelling van de Luchtbeschermingsdienst, het volk te beschermen tegen aanvallen van buitenaf, werd later overgenomen door de Dienst Bescherming Bevolking. Personeel dat in de oorlog werkzaam was geweest bij een luchtbeschermingsdienst kwam in 1951 in aanmerking voor een herdenkingsmedaille.
Nadere informatie over de Gemeentelijke luchtbeschermingsdienst is te vinden in:
-archief- en toegangsnummer 8 A 1945 inventarisnummer 2330, 2333-2334, 2337, 2344-2345, 2351, 2356-2361, 2370-2401, 2404, 2430, 2855, 3187-3189.
-archief- en toegangsnummer 8 A 1960, inventarisnummer 811-818, 839, 1251 en 1487.
-archief- en toegangsnummer 8 A 1970, inventarisnummer 772 en 775.
-archief- en toegangsnummer 150, inventarisnummer 3025.
-archief- en toegangsnummer 392, inventarisnummer 107.
-Huishoudelijk reglement der afdeeling Dordrecht - Papendrecht der Nederlandsche vereeniging voor luchtbescherming, 1938 (archief- en toegangsnummer 489, 10435.
-Luchtbescherming Dordrecht: aanwijzingen omtrent door de bewoners van Dordrecht te treffen maatregelen en te volgen gedragsregels, 1939 (archief- en toegangsnummer 489, 11474 en 40878).
-Luchtbescherming; veiligheidsmaatregelen bij luchtaanvallen, 1939. (archief- en toegangsnummer 489, 10569).
-Vereniging voor luchtbescherming vak E - wijk 2 (Transvaalwijk), 1939 - 1944 (met notulen, correspondentie en jaarverslagen) (archief- en toegangsnummer 489, 160077).
-Officieel luchtbeschermingsnummer Dordrechtsch Nieuwsblad, 22 november 1939 (archief- en toegangsnummer 489, 32276).
-Catalogus van boeken en geschriften aanwezig in de bibliotheek van de Nederlandsche vereniging voor luchtbescherming, 1939.
-K.H. Gaarlandt, Aanwijzingen voor de organisatie van gemeentelijke luchtbeschermingsdiensten, Alphen aan de Rijn, 1938.

Inventaris
40 Bekendmakingen en dienstorders
217 Gemeentelijke Luchtbeschermingsdienst
Inventaris
40
Bekendmakingen en dienstorders
Datering:
1941 - 1945 en z.j
Omvang:
1 omslag

Kenmerken

Datering:
1939 - 1945
Auteur:
E. Traarbach (2003)
Omvang:
0,88 meter
Titel inventaris:
Gemeentelijke Luchtbeschermingsdienst