In de periode 1949 tot en met 1959 zijn in drie ronden gesprekken gevoerd tussen afgevaardigden van de generale synode van de Nederlandse Hervormde Kerk en de generale synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland.

De eerste gespreksronde vond plaats in de jaren 1949-1952. Tijdens deze gesprekken kwamen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde: de belijdenis, de Heilige Schrift en de christologie. Leidende gedachte was de vraag: Wat staat hereniging van de twee kerkverbanden in de weg? In de zomer van 1952 ontvingen beide synoden een verslag over de eerste gespreksronde.

In de tweede reeks besprekingen, die van 1952-1955 plaatsvonden, is gesproken over onderwerpen als het wezen van de kerk, de gestalte van de kerk, de grenzen van de kerk, het apostolaat van de kerk, de kerk en maatschappelijke vraagstukken en de leer aangaande de Heilige Schrift. Aan het eind van deze periode stelden de hoogleraren dr. H. Berkhof en dr. D. Nauta een rapport op, dat ook nu weer aan de beide synoden is aangeboden. Het rapport is opgenomen in het door de hervormde synode aangeboden geschrift ‘Hervormd-Gereformeerd Gesprek’ (1964): zie inventarisnummer 1. Dit boekje geeft overigens ook een goed overzicht van de gehouden besprekingen tussen vertegenwoordigers van de beide kerken in de periode 1949-1959. Bij de rapportage in 1955 stelden de gedelegeerden voor dat de synoden afgevaardigden naar elkaars vergaderingen zouden sturen en dat gesprekken op het plaatselijk vlak tussen hervormde gemeenten en gereformeerde kerken zouden worden gestimuleerd en begeleid. De gereformeerde synode wees de wederzijdse afvaardiging naar de synodevergaderingen af, omdat zij hiervoor de tijd nog niet rijp achtte. Een dergelijke stap zou te vroeg zijn.

Een derde gespreksronde vond plaats in de periode 1957-1959. Ook na deze ronde is een rapport opgesteld en aangeboden aan de beide synoden. In het eindrapport van de gesprekspartners aan de synoden werd met spijt geconstateerd, dat in de komende tijd meer aandacht gegeven zou moeten worden aan het bestuderen van de achtergronden van de verschillen tussen beide kerken in plaats van het zoeken naar mogelijkheden van hereniging. Wel was men aan beide kanten onder de indruk gekomen van de eenheid van belijdenis en geloofsovertuiging, “die ondanks de verschillen ons veelszins verbindt en die in vele opzichten ook normerend blijkt te zijn in beide Kerken.” In het rapport van 1959 werd voorgesteld om te starten met een periodiek gezamenlijk overleg tussen de moderamina van de generale synoden. Tevens werd aandacht gevraagd voor de ontwikkelingen op het plaatselijk vlak.

De moderamina van de synoden kwamen voor het eerst in een gezamenlijke vergadering bijeen op 20 juni 1960. Onderwerpen die tot en met eind 1961 zijn besproken zijn onder andere: de nieuwe psalmberijming, de herziening van de gezangenbundel, het dienstboek-in-ontwerp, de herdenking van de Nederlandse Geloofsbelijdenis, de totogelden, het maatschappelijk werk, internationale vluchtelingenhulp, Zuid-Afrika, Nieuw Guinea en het atoomvraagstuk. De neerslag van die gemeenschappelijke besprekingen is terug te vinden in de afzonderlijke archieven van de beide generale synoden.

De informatie over het Hervormd-Gereformeerd Gesprek is op twee plaatsen terug te vinden. 1.In het archief van de generale synode en het secretariaat-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk bevinden zich over dit onderwerp archiefstukken, die zijn ondergebracht in de rubriek ‘Contacten met afzonderlijke kerkgenootschappen in Nederland’, onder ‘Gereformeerde Kerken in Nederland’. Bij inv.nrs. 1-7 in onderhavige inventaris wordt verwezen naar de inventarisnummers in het hervormde synodearchief waar deze stukken te vinden zijn. 2. De generale synode van Zwolle van de Gereformeerde Kerken in Nederland benoemde in 1946 deputaten voor contact en overleg met de Nederlandse Hervormde Kerk met als opdracht in gesprek te gaan met de Commissie voor de Kerkorde van de Nederlandse Hervormde Kerk. Aanleiding was een brief van de generale synode van de Nederlandse Hervormde Kerk, waarin gevraagd werd een delegatie aan te wijzen, die namens de Gereformeerde Kerken in Nederland met de Commissie voor de Kerkorde (NHK) van gedachten zou kunnen wisselen over belangrijke principiële punten uit het concept van de nieuwe kerkorde voor de Nederlandse Hervormde Kerk. In de periode 1949 tot en met 1959 zijn deze gesprekken voortgezet vanuit de vraag: wat staat een hereniging van onze beide kerken in de weg? De besprekingen van deputaten met de daarvoor aangewezen hervormde gedelegeerden kreeg in het spraakgebruik de naam: het Hervormd-Gereformeerd Gesprek. De neerslag van deze gesprekken is terug te vinden in het archief van dit deputaatschap (in onderhavige inventaris opgenomen in inv.nrs. 2-7).