Uw zoekacties: Schoenwinkelbedrijf Bitter BV

1382 Schoenwinkelbedrijf Bitter BV ( Het Utrechts Archief )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Schoenwinkelbedrijf Bitter BV
1382 Schoenwinkelbedrijf Bitter BV
Inleiding
Schoenwinkelbedrijf Bitter BV
Organisatie: Het Utrechts Archief
Het schoenwinkelbedrijf Bitter in Utrecht werd opgericht door Willem Steven Bitter, geboren op 2 oktober 1824 in Utrecht. Vanaf ongeveer 1847 was hij actief in de schoenhandel, eerst als winkelknecht, vervolgens als bediende en tenslotte als koopman/winkelier. "Ik begin een schoenwinkel. En daar verkoop ik alleen kwaliteit".
De oudste schriftelijke vermelding van het bedrijf is te vinden in het Utrechtse patentregister van 1853/54. Het eerste vestigingsadres was aan de Oudegracht ter hoogte van de Gaardbrug op nr. wijk F 169 (nu nr. 204). Bitter kocht series schoenen in, maar liet ook paren schoenen in opdracht maken.
Uit het huwelijk van W.S. Bitter met Gijsje van Eijk (voltrokken op 16 mei 1849 te Utrecht) werden acht kinderen geboren. Twee van hen speelden later een belangrijke rol in het bedrijf: Willem Melchior (geboren in Utrecht op 10 juli 1850) en Henri Willem Melchior (geboren in Utrecht op 5 augustus 1861). W.M. volgde zijn vader op in de Utrechtse winkel, waarna de jongere H.W.M. in 1889 een filiaal begon aan de Oude Ebbingestraat in Groningen.
In 1904 werd de winkel in Groningen gesloten, waarna H.W.M. terugkeerde naar Utrecht en vanaf maart 1905 de zaak voortzette op een nieuwe locatie, Choorstraat 16. Op dit adres is nog altijd een winkel van Bitter gevestigd.
H.W.M. was de eerste van de Bitters die schoenen liet produceren met daarin aangebracht de naam Henri Bitter. Hiermee werd de bedrijfsnaam ook merknaam van het product. Naast het leveren van maatschoenen in opdracht nam de verkoop van standaardproducten toe. Door de industrialisering in binnen- en buitenland werd het aanbod daarvan breder. H.W.M. Bitter liet eigen modellen in serie vervaardigen in Nederlandse schoenfabrieken.
H.W.M. Bitter huwde op 7 augustus 1890 te Utrecht met Johanna Frijlink. Hun zoon Gijsbertus (geboren in Groningen op 15 oktober 1895) nam in 1925 het bedrijf van zijn vader over en zette het in dezelfde trant voort. In 1931 kocht hij het aangrenzende winkelpand Choorstraat 18, waarmee de zaak meer dan twee maal zo groot kon worden. Onder Gijsbertus kwam de nadruk steeds meer te liggen op schoenen in fabrieken in serie geproduceerd en verdwenen de maatschoenen uit het assortiment. Hij nam naast het eigen merk Bitter ook schoenen van vooraanstaande fabrieksmerken op in de collectie. De opkomst van de grote ontwerpers en hun merken in de jaren ’30 bood de gelegenheid de naamsbekendheid te vergroten en de zaak verder uit te bouwen met als kernwoorden ‘luxe, modisch en met een goede verhouding tussen kwaliteit en prijs’.
Op 4 maart 1930 trouwde Gijsbertus Bitter met Maria Hendrika Jacoba van de Veen. Uit dit huwelijk werden twee dochters geboren, van wie de jongste, Henriëtte Antoinette (geboren in Utrecht op 19 november 1933) haar vader later zou opvolgen in het bedrijf.
De Tweede Wereldoorlog was voor de firma Bitter een moeilijke tijd. De aanvoer van zowel de grondstof leer als de eindproducten liep gedurende die jaren steeds verder terug. Creativiteit in materiaalgebruik was geboden. Uiteindelijk werden zelfs schoenen van riet verkocht. Door de nauwe band met het personeel en de vaste klanten heeft Bitter de oorlogsjaren doorstaan.
In de jaren ’50 richtte Gijsbertus Bitter met andere ‘luxe’ schoenwinkeliers een branchevereniging op, die bij de minister van handel met succes pleitte voor verruiming van de toegestane winstmarge op ‘geïmporteerde modeschoenen’. Hiermee werd de deur naar nieuwe productielanden geopend. Bitter liep hierin voorop en liet de ontwerpen nu vaker door fabrieken in Italië maken, waar de productietechnieken vaak veel verfijnder waren.
In 1955 kwam dochter Henriëtte in het bedrijf, nadat zij ervaring opgedaan bij collega-bedrijven in het land. Op 22 maart 1957 trouwde zij in Utrecht met Wouter Jelmer Wolleswinkel. In 1960 nam het echtpaar gezamenlijk het bedrijf over van Gijsbertus Bitter.
Bij het voortzetten van de winkelformule waren twee personeelsleden met name belangrijk, de cheffinnen T. Brouwer en R. Nikkel, die beiden al sinds de oorlog bij Bitter in dienst waren. Bij hun pensionering in 1976 werden beiden koninklijk onderscheiden.
Het gevoel voor mode en de handelsgeest van het echtpaar Wolleswinkel-Bitter zorgden ervoor dat Bitter met nieuw elan kon doorgroeien in de jaren ’60 en ’70. Met succes werd het steeds modieuzere assortiment uitgebreid met dameskleding, handtassen en allerlei accessoires. In 1969 werd een filiaal geopend in Haarlem aan de Grote Houtstraat. In 1973 volgde een derde winkel in Zeist aan de 1e Hogeweg 77.
Niet onvermeld mag blijven de opdracht die Bitter kreeg van H.K.H. Prinses Beatrix voor het laten vervaardigen van schoenen voor bruidsjonkers en –meisjes ter gelegenheid van haar huwelijk met Prins Claus in 1966. Voor de goede orde zij vermeld dat Bitter hiermee nooit naar buiten is getreden.
De veranderingen die in de collectie werden doorgevoerd bleken bij het meer klassieke deel van de klanten niet altijd aan te slaan. Het bedrijf reageerde hierop door een tweede formule toe te voegen: onder de naam Bitter Classic werd in 1975 een winkel geopend, speciaal gericht op deze doelgroep.
Het echtpaar Wolleswinkel-Bitter kreeg twee kinderen, van wie de jongste, Gijsbert Hendrik (geboren in Utrecht op 16 juni 1962) in het bedrijf ging werken. Nadat hij onder andere in Italië het schoenenvak had geleerd nam hij in 1995 het bedrijf over van zijn ouders. Hij bleef op hetzelfde spoor: schoenen naar eigen inzicht laten maken en daarnaast een smaakbeeld presenteren in de winkels met kleding, tassen en accessoires.
De productie vindt tegenwoordig vrijwel geheel in het buitenland plaats, met name in Italië en Spanje. Steeds geldt daarbij dat de schoenen naar eigen inzicht en kwaliteitseisen worden gemaakt.
In 1996 werd een filiaal in Laren (Noord-Holland) geopend. In 1998 volgde een nieuwe winkel in Haarlem, in 2002 een in Amersfoort en in 2003 een in 's-Hertogenbosch.
Bitter is een merk met eigen winkels, dat zich richt op mensen met een ‘Bitter-smaak’. Doordat Bitter al zo lang in Utrecht is gevestigd is er een grote, meer dan regionale bekendheid ontstaan. Dat is bijvoorbeeld te merken aan het aantal reacties van mensen uit het hele land die vragen wanneer er nu eindelijk een Bitterwinkel bij hen in de buurt komt. In de tweede helft van de jaren negentig kwam Bitter daaraan tegemoet door te beginnen met de verkoop van schoenen in kledingzaken in gebieden waar het bedrijf niet zelf aanwezig was. Daartoe werd een groothandelsvestiging opgericht, die en deel van de eigen schoenencollectie levert aan geselecteerde wederverkooppunten. De groothandel vergroot de naamsbekendheid en brengt Bitterschoenen naar streken waar niet direct een Bitterwinkel in de buurt is.
In 2004 is aan de firma Bitter het predicaat ‘Hofleverancier’ verleend.
In 2013 heeft de firma Bitter 11 filialen: Bitter Amersfoort, Bitter Amstelveen, Bitter Arnhem, Bitter Den Bosch, Bitter Den Haag, Bitter Haarlem, Bitter Heemstede, Bitter Laren (Noord-Holland), Bitter Rotterdam, Bitter Utrecht en Bitter Zeist.
G.H. Wolleswinkel
Archief en inventarisatie
Bijlage
Specificatie van de artikelen in inv.nr. 62
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1896-2001
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van schoenwinkelbedrijf Bitter BV te Utrecht 1896-2001
Auteur:
G.J. Röhner
Datering toegang:
2015
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Opneming in beheer van een particulier, niet in eigendom verkregen
Omvang:
4,5 meter
Archiefvormer(s):