01.187E Hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn, 1478-1796 ( Historisch Centrum Limburg, te Maastricht )
01.187E
Hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn, 1478-1796
Inleiding
Landsheerlijkheid en grondheerlijkheid
01.187E Hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn, 1478-1796
Inleiding
Landsheerlijkheid en grondheerlijkheid
Na de 'boedelscheiding' tussen abdis en kapittel in de dertiende eeuw was de abdis niet alleen de hoogste autoriteit binnen de abdij, maar daarnaast ook 'bij de gratie Gods' landsvrouwe van het Land van Thorn en 'regieres ende verwaeres des goetshuys Onser Liever Vrouwer kircken'. Dat betekende ook dat de handhaving van de civiele en criminele rechtspraak uiteindelijk steunde op het gezag van de abdis. Belangrijk was verder ook het leenhof van de abdis, waaronder een groot aantal, soms omvangrijke. lenen ressorteerde. Het kapittel bezat de grond heerlijke rechten in het land. In artikel 1 van het Thornse landrecht wordt al bepaald dat 'dat capittel die grontheren der vorss eygendoms [d.w.z. het allodium Thorn] syn' en deze zinsnede wordt in de loop der eeuwen nog vele malen herhaald. Met die grond heerlijke rechten stond het kapittel naast, om niet te zeggen vaak tegenover, de bevoegdheden van de abdis als landsvrouwe. Want wat precies onder 'grondheerlijkheid' moet worden verstaan, is op zich in het algemeen wel bekend, maar daarnaast bestond er ook een plaatselijke invulling. In Thorn lijkt dat in de praktijk er op neer te komen dat de rentmeester of zogenaamde 'grondmeier' als vertegenwoordiger van het kapittel samen met schepenen 'stond over' de gichting (overdracht, bezwaring en uitwinning wegens schulden van onroerend goed'. (24) De rechtspraak in de betekenis van beslechting van geschillen en overige (vrijwillige) rechtspraak (benoeming van voogden, openbare verkopen, etc.) waren voorbehouden aan het gerecht van de abdis. (De daarbij optredende complicaties komen hierna nog aan de orde). Maar daarnaast bestonden er altijddurende geschilpunten, zoals de uitoefening van het jachtrecht, dat vaak met grondheerlijkheid in verband wordt gebracht
laatste wijziging 17-11-2020
4.420 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 1.760 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 17-11-2020
4.420 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 1.760 bestanden
Kenmerken
Datering:
1478-1796
Auteur:
Th. J. van Rensch
Omvang m1:
18,6 meter
Inventaris:
Inventaris van de archieven van het hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn (Maastricht 2010)
laatste wijziging 17-11-2020
4.420 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 1.760 bestanden