Uw zoekacties: Hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn, 1478-1796

01.187E Hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn, 1478-1796 ( Historisch Centrum Limburg, te Maastricht )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Algemeen
De abdij van Thorn
Het land van Thorn
De Drie Eijgen
Het kerspel/de gemeente Thorn
Het Thornse landrecht (22)
Landsheerlijkheid en grondheerlijkheid
01.187E Hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn, 1478-1796
Inleiding
Landsheerlijkheid en grondheerlijkheid
Na de 'boedelscheiding' tussen abdis en kapittel in de dertiende eeuw was de abdis niet alleen de hoogste autoriteit binnen de abdij, maar daarnaast ook 'bij de gratie Gods' landsvrouwe van het Land van Thorn en 'regieres ende verwaeres des goetshuys Onser Liever Vrouwer kircken'. Dat betekende ook dat de handhaving van de civiele en criminele rechtspraak uiteindelijk steunde op het gezag van de abdis. Belangrijk was verder ook het leenhof van de abdis, waaronder een groot aantal, soms omvangrijke. lenen ressorteerde. Het kapittel bezat de grond heerlijke rechten in het land. In artikel 1 van het Thornse landrecht wordt al bepaald dat 'dat capittel die grontheren der vorss eygendoms [d.w.z. het allodium Thorn] syn' en deze zinsnede wordt in de loop der eeuwen nog vele malen herhaald. Met die grond heerlijke rechten stond het kapittel naast, om niet te zeggen vaak tegenover, de bevoegdheden van de abdis als landsvrouwe. Want wat precies onder 'grondheerlijkheid' moet worden verstaan, is op zich in het algemeen wel bekend, maar daarnaast bestond er ook een plaatselijke invulling. In Thorn lijkt dat in de praktijk er op neer te komen dat de rentmeester of zogenaamde 'grondmeier' als vertegenwoordiger van het kapittel samen met schepenen 'stond over' de gichting (overdracht, bezwaring en uitwinning wegens schulden van onroerend goed'. (24) De rechtspraak in de betekenis van beslechting van geschillen en overige (vrijwillige) rechtspraak (benoeming van voogden, openbare verkopen, etc.) waren voorbehouden aan het gerecht van de abdis. (De daarbij optredende complicaties komen hierna nog aan de orde). Maar daarnaast bestonden er altijddurende geschilpunten, zoals de uitoefening van het jachtrecht, dat vaak met grondheerlijkheid in verband wordt gebracht
Voogdij
Meiers
Het hoofdgerecht Thorn als organisatie
Processen en schriftelijke vastlegging daarvan
Consultatie van juristen
Rentmeester van het kapittel/grondmeier en schepenen
Hoofdvaart en appel
Hof van appel of Appellationsraad voor Thorn
De gerechtelijke hervormingen 1781-1791 (73)
Einde van de rechterlijke instellingen
Geschiedenis van het archief
Verantwoording van de inventarisatie
Lijst van gebruikte literatuur

Kenmerken

Datering:
1478-1796
Auteur:
Th. J. van Rensch
Omvang m1:
18,6 meter
Inventaris:
Inventaris van de archieven van het hoofdgerecht Thorn en het kerspel Thorn (Maastricht 2010)