3150 Staatsbosbeheer, boswachterijen op de Veluwe ( Gelders Archief )
3150
Staatsbosbeheer, boswachterijen op de Veluwe
Inleiding
2. Geschiedenis van de archiefvormer
3150 Staatsbosbeheer, boswachterijen op de Veluwe
Inleiding
2.
Geschiedenis van de archiefvormer
Staatsbosbeheer (SBB) werd op 21 juli 1899 opgericht om in opdracht van de overheid onvruchtbare woeste grond te bebossen en rendabel te maken. Die doelstelling werd in de loop van de jaren uitgebreid met taken op het gebied van bosbeheer en -aanleg, natuurbescherming, voorlichting en recreatie. SBB werd belast met de uitvoering van de Boswet 1922 en de Natuurschoonwet 1928. Bij ruilverkavelingen en de aanleg van polders maakte SBB de plannen voor de beplanting en voerde die vaak ook uit. De natuurbescherming door Staatsbosbeheer viel sinds de Tweede Wereldoorlog onder verantwoordelijkheid van het ministerie dat cultuur en recreatie onder haar hoede had. Werk en de bosbouw vielen onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van landbouw en visserij. In 1998 werd SBB een zelfstandig bestuursorgaan dat staatsterreinen beheert.
Staatsbosbeheer was lange tijd onderverdeeld in een aantal houtvesterijen die op hun beurt onderverdeeld waren in boswachterijen. Het ressort van deze houtvesterijen strekte zich over de provinciegrenzen. In Gelderland waren vóór 1945 drie houtvesterijen, na 1945 kwamen daar nog twee bij. In het huidige district Veluwe waren de volgende houtvesterijen actief:
- Kootwijk (vanaf 1902)/vanaf 1938 Apeldoorn. Onder deze houtvesterij vielen de volgende boswachterijen: Kootwijk, Garderen, Ugchelschebos, Speulderbos, Sprielderbos/vanaf 1931 Speulder- en Sprielderbos en Loobosch (in 1931)/later (in 1939) Nieuw-Soerel. Verder had SBB het beheer over de bossen bij de legerplaats Harskamp en het Kreelsebos. Deze laatste twee objecten waren eigendom van Defensie. In 1912 werd in deze een zaadeest opgericht. Een eest is een van onderen verwarmde vloer waarop zaden gedroogd worden.
- Nunspeet: in 1920 opgericht en in 1930 opgeheven. De boswachterijen Speulderbos, Sprielderbos en Nieuw-Soerel gingen toen over naar Apeldoorn.
- Arnhem: in 1947 ingesteld. Door een reorganisatie werd een deel van het ressort van de Houtvesterij Utrecht overgenomen. Met boswachterijen Doorwerth, Oostereng en Rosendaal.
- Kootwijk (vanaf 1902)/vanaf 1938 Apeldoorn. Onder deze houtvesterij vielen de volgende boswachterijen: Kootwijk, Garderen, Ugchelschebos, Speulderbos, Sprielderbos/vanaf 1931 Speulder- en Sprielderbos en Loobosch (in 1931)/later (in 1939) Nieuw-Soerel. Verder had SBB het beheer over de bossen bij de legerplaats Harskamp en het Kreelsebos. Deze laatste twee objecten waren eigendom van Defensie. In 1912 werd in deze een zaadeest opgericht. Een eest is een van onderen verwarmde vloer waarop zaden gedroogd worden.
- Nunspeet: in 1920 opgericht en in 1930 opgeheven. De boswachterijen Speulderbos, Sprielderbos en Nieuw-Soerel gingen toen over naar Apeldoorn.
- Arnhem: in 1947 ingesteld. Door een reorganisatie werd een deel van het ressort van de Houtvesterij Utrecht overgenomen. Met boswachterijen Doorwerth, Oostereng en Rosendaal.
Bij een reorganisatie in 1957 werden de houtvesterijen opgeheven en zogenaamde consulentschappen opgericht. Bij een nieuwe reorganisatie in 1966 werd dit consulentschap weer opgeheven en vervangen door provinciale directies. En bij de reorganisatie in 1972 werden deze directies vervangen door het Terreinbeheer in de provincies. Voor de praktische taakuitvoering had deze reorganisatie geen wezenlijke gevolgen. In 1988 volgde een ingrijpende reorganisatie waarbij nieuwe regio’s gevormd werden. Gelderland werd opgesplitst in twee regio's, Veluwe-Achterhoek en Rivierenland, dat bestond uit het rivierengebied en een stukje Limburg, Brabant en Zuid-Holland. Bij een reorganisatie in 1998 ging Staatsbosbeheer weer terug naar acht regio's. Veluwe-Achterhoek en het Rivierengebied werden samengevoegd tot de regio Gelderland. In 2005 werden de acht regio's teruggebracht naar vier. Regio Gelderland werd samengevoegd met regio Flevoland-Overijssel tot regio Oost met als districten Achterhoek, Rivierenland en Veluwe.
De traditionele benamingen van houtvesterijen en boswachterijen komen nu nog terug in de namen van bosgebieden. Een overzicht van de huidige beheerseenheden van district Veluwe:
- Arkemheen (natuurgebied)
- Kootwijk (boswachterij)
- Nunspeet (boswachterij)
- Oostereng (boswachterij)
- Planken Wambuis (natuurgebied)
- Rozendaals Bos (natuurgebied)
- Speulder- en Sprielderbos (boswachterij)
- Ugchelen-Hoenderlo (boswachterij)
- Zwolse Bos (natuurgebied)
De traditionele benamingen van houtvesterijen en boswachterijen komen nu nog terug in de namen van bosgebieden. Een overzicht van de huidige beheerseenheden van district Veluwe:
- Arkemheen (natuurgebied)
- Kootwijk (boswachterij)
- Nunspeet (boswachterij)
- Oostereng (boswachterij)
- Planken Wambuis (natuurgebied)
- Rozendaals Bos (natuurgebied)
- Speulder- en Sprielderbos (boswachterij)
- Ugchelen-Hoenderlo (boswachterij)
- Zwolse Bos (natuurgebied)
laatste wijziging 05-01-2024
101 beschreven archiefstukken
3 gedigitaliseerd
totaal 1.284 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 05-01-2024
101 beschreven archiefstukken
3 gedigitaliseerd
totaal 1.284 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 05-01-2024
101 beschreven archiefstukken
3 gedigitaliseerd
totaal 1.284 bestanden