Tot aan de reorganisatie in 1979 bestond de organisatiestructuur voornamelijk uit diverse "koninkrijkjes", die ieder hun eigen taakgebied hadden. Er waren elf afdelingen die rechtstreeks onder de directeur vielen, te weten: secretariaat, financiële zaken, documentatie, realia, prenten, klederdrachten, bibliotheek, bouwdienst, museumdienst, tuindienst en educatieve dienst/voorlichting. Na de reorganisatie is hier verandering in gekomen en werden er vijf sectoren gevormd met daarbinnen verschillende afdelingen. De vijf sectoren hebben respectievelijk tot taak: het onderzoek en de collectievorming, het objectenbeheer, de overdracht en de behartiging van algemene zaken ter ondersteuning van de vier onderscheiden direct museale functies. De hoofden van de vijftal sectoren vormen samen met de directeur het managementteam, dat zich bezighoudt met het ontwikkelen van het beleid en het doen uitvoeren van de hieruit afgeleide taken *  .
De huidige taakomschrijving van het museum kan met de volgende doelstelling uit het bedrijfsplan van 2005-2008 worden samengevat:
Het ontwikkelen en bevorderen van:
- inzicht in de cultuur van het dagelijks leven
- kennis over onze nationale geschiedenis
- respect voor ons culturele erfgoed
- begrip voor eigen en andermans culturele identiteit.
In het archief worden stukken aangetroffen ten aanzien van verwerving (aanbieding/aankoop, bruikleen/inbewaargeving, schenking/legatering), het beheer (inventarisatie, bescherming (conservering) van grote museale voorwerpen in de vorm van authentieke en nagebouwde panden en van roerende gebruiksvoorwerpen. Ook de publieke taken (openstelling, tijdelijke tentoonstellingen, publikaties en inlichtingen behoren tot de werkzaamheden van een museum, zo ook de bruikleen/afstand aan derden.

De Commissie van Bijstand werd ingesteld bij beschikking van de Secretaris Generaal van het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescherming op 14 oktober 1941 ten einde "hem van advies te dienen betreffende de belangen van het museum en den directeur in de uitoefening van zijn functie bij te staan" *  De Commissie van Bijstand werd tegelijk met de privatisering op 1 januari 1991 opgeheven. De Vereniging "Vrienden van het Nederlands Openluchtmuseum" gaf vanaf haar oprichting in 1942 inhoud aan haar statutaire taken door het geven van financiële steun, ondermeer het uitgeven van wetenschappelijke publikaties en het organiseren van excursies en evenementen. De museumwinkel werd gedurende meer dan veertig jaar door de Vereniging gedreven. Verder fungeerde het Bestuur van de Vrienden vaak als klankbord voor het museum met betrekking tot allerlei beleidsmatige vraagstukken rond het museum *  Stichting de Oude Bijenkorf werd opgericht op 18 september 1975 met als doel het exploiteren van een of meer horecabedrijven die zich op het museumterrein bevinden * 
Het Openluchtmuseum heeft ook een grote rol gespeeld bij de oprichting van het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen. Het was directeur S.J. Bouma, die in 1942 concludeerde dat de Zuiderzeecultuur dreigde verloren te gaan. Dus werd het idee van een Zuiderzeemuseum geopperd *