0415 Heerlijkheid Maurik ( Gelders Archief )
0415
Heerlijkheid Maurik
Inleiding
2. Archiefvormer en archief
0415 Heerlijkheid Maurik
Inleiding
2.
Archiefvormer en archief
De burcht en het dagelijks gerecht van Maurik in de Neder-Betuwe waren leenroerig aan de hertogen, later de Staten van Gelre en Zutphen. * Tussen 1402 en 1698 werden deze bewijsbaar in leen gehouden door (aanverwante) leden van het geslacht der heren en graven van Culemborg, in wier archief vele stukken met betrekking tot de heerlijkheid Maurik berusten. * Daar blijkt bovendien dat tot het gericht van de heerlijkheid Maurik oorspronkelijk ook Eck en de aangrenzende buurschap Wiel hebben behoord, en dat Maurik reeds vóór 1307 in Culemborgse handen is gekomen door het huwelijk van Johan van Bosinchem, 6e heer van Culemborg, met Margaretha, erfdochter van Gerard, heer van Maurik. *
De oudste archiefstukken in het archief van de heerlijkheid Maurik dateren echter pas uit de periode waarin Albert van Deelen tot Spankeren als heer van Maurik optrad. Hij werd hiermee op 17 januari 1698 door de Staten beleend. Zijn zuster Gerbregh van Deelen, gehuwd met Willem Johan van Dedem, erfde Maurik in 1724. Haar zoon Gijsbert Willem baron van Dedem hield het leen gedurende het tijdvak 1741-1763, en werd op zijn beurt opgevolgd door zijn zoon Willem Jan die de heerlijkheid te zamen met een aantal andere goederen, die leenroerig waren aan de graaf van Buren, de graaf van Culemborg, het huis De Hul (te Eck), het kapittel van Oud-Munster te Utrecht en enkele allodiale goederen in Maurik, Eck, Rijswijk en Ingen op 22 januari 1768 voor een bedrag van 22000 gld. verkocht aan Gerard Mom, heer van Groenesteijn (te Nederlangbroek).
Diens schoondochter Catharina Louisa van Riemsdijk, wed. van Arnoldus Constantijn Mom deed op 31 juli 1807 voor een bedrag van 7500 gld. afstand van haar rechten ten behoeve van haar kleinzoon Arnoldus Constantijn Mom Faure, zoon van de toen reeds overleden Ida Adriana Mom, erfgename van Maurik, die was gehuwd met Abraham Faure, opperkoopman en 1e administrateur van de suikerpakhuizen te Batavia in Nederlands-Indië.
Door aankoop verwierf in 1822 jhr. mr. H.J. Caan de heerlijkheid. Diens familie behield Maurik tot aan het einde van de negentiende eeuw. De rechten gingen in 1894 over in handen van de Hervormde Gemeente van Maurik. Behoudens de legger van de tijnsen en erfpachten (in kopie aanwezig) zijn de stukken behorende tot het archief van de dagelijkse (lagere) heerlijkheid Maurik in 1936 door het gemeentebestuur van Maurik aan het Rijksarchief in Gelderland overgedragen.
laatste wijziging 21-01-2021
18 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 476 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 21-01-2021
18 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 476 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 21-01-2021
18 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 476 bestanden