0096 Maatboeken etc. ten behoeve van de heffing van de (grond)belasting ( Gelders Archief )
0096
Maatboeken etc. ten behoeve van de heffing van de (grond)belasting
Inleiding
2. Grondboekhouding 1806-1811
0096 Maatboeken etc. ten behoeve van de heffing van de (grond)belasting
Inleiding
2.
Grondboekhouding 1806-1811
Maatboeken, verpondingskaarten en bijbehorende aanwijzende tafels (niet te verwarren met die van het kadaster) zijn de resultaten van een eerste, niet verwerkelijkte poging om tot een algemene grondboekhouding te komen terwille van de grondbelasting (1806-1811).
De maatboeken bevatten schetstekeningen (niet op schaal) van de percelen onbebouwd land, met weglating van eventueel aanwezige verspreide bebouwing.
De verpondingskaarten, waarvan bij de aanleg van het kadaster nog wèl gebruik is gemaakt, strekken zich uit over een rechtsdistrikt of bestuurlijke eenheid (meestal tegenwoordige gemeente).
De maatboeken bevatten schetstekeningen (niet op schaal) van de percelen onbebouwd land, met weglating van eventueel aanwezige verspreide bebouwing.
De verpondingskaarten, waarvan bij de aanleg van het kadaster nog wèl gebruik is gemaakt, strekken zich uit over een rechtsdistrikt of bestuurlijke eenheid (meestal tegenwoordige gemeente).
De in het Rijksarchief aanwezige kadastrale kaarten zijn merendeels afgekeurde minuutplans, die dus nooit gefungeerd hebben. Voorzover ook één of twee kopieën aanwezig zijn, zijn dat waarschijnlijk eveneens afgekeurde exemplaren. Al deze kaarten geven dus de oorspronkelijke toestand weer.
Voor de kaartering was elke gemeente verdeeld in een aantal (door hoofdletters aangegeven) secties en binnen de secties waren de afzonderlijke percelen doorlopend genummerd. De secties staan te boek onder hun algemeen gebruikelijke naam.
Voor de kaartering was elke gemeente verdeeld in een aantal (door hoofdletters aangegeven) secties en binnen de secties waren de afzonderlijke percelen doorlopend genummerd. De secties staan te boek onder hun algemeen gebruikelijke naam.
Op elke sectie werd een aanwijzende tafel gemaakt, waarin van alle (naar volgnr. opgesomde) percelen behalve de namen van hun eigenaren e.a. zakelijke gerechtigden, de voor de grondbelasting nodige gegevens werden geregistreerd, zoals b.v. soort en grootte. Op deze z.g. oorspronkelijke aanwijzende tafels werden periodiek, ter registratie van de inmiddels geschiede veranderingen, z.g. suppletoire aanwijzende tafels gemaakt, waarover straks meer. Wil men dus van een bepaald perceel de toenmalige gegevens (b.v. de eigenaar) weten, dan kan men eerst op de kaart van de sectie waarin het perceel ligt (te vinden aan de hand van de naam waaronder de sectie bekend staat of stond) dit opzoeken, het nummer noteren, en vervolgens in de oorspronkelijke aanwijzende tafel dit nummer terugzoeken, waaronder men dan de gegevens vindt van de oorspronkelijke toestand bij de eerste opmeting.
Voor de eerstvolgende wijziging staat in de laatste kolom een verwijzing naar het volgnummer van de suppletoire tafel waarop deze wijziging is geregistreerd. Men dient nu uit de suppletoire tafels van de betrokken sectie diegene ter hand te nemen, die dit volgnummer draagt. Kolom 5 van deze suppletoire tafel vermeldt het nummer dat het perceel tot dusver droeg, kolom 6 het nieuwe, indien het vernummerd is. De overige wijzigingen spreken voor zich, waarbij kolom 4, verwijzende naar de gewijzigde aanvullende kaart, buiten beschouwing kan blijven, omdat deze aanvullende kaarten niet op het Rijksarchief aanwezig zijn. De laatste kolom (35) verwijst weer naar het nummer van die suppletoire tafel, waarop de eerstvolgende wijziging geregistreerd staat, terwijl kolom 34 naar de tafel verwijst die de laatst voorafgegane wijziging bevat. Op deze wijze kan men in beginsel voorwaarts werken tot 1864, toen een nieuwe methode van aanvulling werd ingevoerd.
Voor de eerstvolgende wijziging staat in de laatste kolom een verwijzing naar het volgnummer van de suppletoire tafel waarop deze wijziging is geregistreerd. Men dient nu uit de suppletoire tafels van de betrokken sectie diegene ter hand te nemen, die dit volgnummer draagt. Kolom 5 van deze suppletoire tafel vermeldt het nummer dat het perceel tot dusver droeg, kolom 6 het nieuwe, indien het vernummerd is. De overige wijzigingen spreken voor zich, waarbij kolom 4, verwijzende naar de gewijzigde aanvullende kaart, buiten beschouwing kan blijven, omdat deze aanvullende kaarten niet op het Rijksarchief aanwezig zijn. De laatste kolom (35) verwijst weer naar het nummer van die suppletoire tafel, waarop de eerstvolgende wijziging geregistreerd staat, terwijl kolom 34 naar de tafel verwijst die de laatst voorafgegane wijziging bevat. Op deze wijze kan men in beginsel voorwaarts werken tot 1864, toen een nieuwe methode van aanvulling werd ingevoerd.
Kent men slechts de naam van degene die eigendom of andere zakelijke rechten had in een bepaalde gemeente, dan kan men de kadastrale legger raadplegen. Deze is ingedeeld in "artikelen". Elk artikel bevat genummerde opsomming van hetzij alle onroerende eigendommen, hetzij alle andere onroerende zakelijke rechten die een bepaalde persoon in de betrokken gemeente bezat. Vóórin elke legger staat een alfabetische namenlijst, die verwijst naar het artikel of artikelen. Een artikel vermeldt van alle daarin opgesomde percelen de nodige gegevens, waarvan hier de volgende genoemd worden:
In kolom 3 en 4 staan resp. sectie en nummer, zodat men het perceel op kaart en tafel kan terugvinden. Kolom 15 beschrijft eventuele veranderingen, terwijl kolom 16 het nummer vermeldt dat de suppletoire tafel draagt waarin deze veranderingen geregistreerd staan. Veranderd een perceel van eigenaar, dan gaat het uiteraard naar een ander artikel over. Dit wordt weergegeven in de kolommen 17-20, die resp. aangeven in welk artikel het perceel vóór dezen voorkwam en naar welk artikel het is overgegaan, benevens welk volgnummer het in elk van deze artikelen had, resp. gekregen heeft. Aan de hand van deze kolommen is dus een reeks eigendomsovergangen op te stellen.
(N.B. Van Geldermalsen is slechts een serie leggers van openbare wegen aanwezig, die niets met de onderhavige kadastrale leggers uitstaande hebben.)
In kolom 3 en 4 staan resp. sectie en nummer, zodat men het perceel op kaart en tafel kan terugvinden. Kolom 15 beschrijft eventuele veranderingen, terwijl kolom 16 het nummer vermeldt dat de suppletoire tafel draagt waarin deze veranderingen geregistreerd staan. Veranderd een perceel van eigenaar, dan gaat het uiteraard naar een ander artikel over. Dit wordt weergegeven in de kolommen 17-20, die resp. aangeven in welk artikel het perceel vóór dezen voorkwam en naar welk artikel het is overgegaan, benevens welk volgnummer het in elk van deze artikelen had, resp. gekregen heeft. Aan de hand van deze kolommen is dus een reeks eigendomsovergangen op te stellen.
(N.B. Van Geldermalsen is slechts een serie leggers van openbare wegen aanwezig, die niets met de onderhavige kadastrale leggers uitstaande hebben.)
Aanwezig zijn voorts nog zakatlassen, verzamelingen van kaarten vervaardigd om de eenheid van schatting aan weerszijden van de kantongrenzen te waarborgen. Deze moeten niet verward worden met de zak- of veldatlas, die ten behoeve van de schatting zelf werd gemaakt, en wel over het gehele gebied.
laatste wijziging 04-10-2023
151 beschreven archiefstukken
84 gedigitaliseerd
totaal 14.410 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 04-10-2023
151 beschreven archiefstukken
84 gedigitaliseerd
totaal 14.410 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 04-10-2023
151 beschreven archiefstukken
84 gedigitaliseerd
totaal 14.410 bestanden