318-11 Familie Crack ( Tresoar (Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum) )
318-11
Familie Crack
Inventaris
1. Inleiding
318-11 Familie Crack
1.
Inleiding
De paar delen en enkele losse stukken, waarvan de beschrijving hier volgt, zijn afkomstig van Crackstate bij Heerenveen. Het verband van de nummers 1 tot en met 5 met deze plaats van herkomst is eigenlijk alleen duidelijk. Minder evident is het van nummer 6, terwijl bij nummer 7 het verband helemaal zoek is. Hoe dit register hier verzeild is geraakt blijkt nergens. No. 6, dat een ambtelijk karakter heeft (het is een ontvangboek van de grietman van Ængwirden als ontvanger der geestelijke goederen), kan uit dien hoofde op Crackstate terecht zijn gekomen en daar zijn gebleven. Men moet nl. weten, dat een van de opvolgers van de grietman, die dit register gehouden heeft, Jacob van Bouricius is geweest, die gehuwd was met Sytske, dochter van Johannes Crack. Diens zoon, Johannes Crack van Bouricius, vinden we later ook weer als grietman van Ængwirden, zodat langs deze weg de aanwezigheid van het register op Crackstate wel te verklaren is. Wat de inhoud betreft, kan men het hier ook wel laten. De overige stukken moeten direct afkomstig zijn van leden van de familie Crack en wel van de broeders Cornelis en Hippolytus Roeloffsz. Crack. Over de enkele losse papieren valt niets bijzonders te vertellen. Met het administratieboek echter (no. 1 van de collectie) moeten we ons nader bezig houden, omdat hier aantekeningen en acten, de beide broers betreffende, nogal onsamenhangend door elkaar staan.
In de eerste plaats doet zich dan de vraag op of Cornelis en Hippolytus eigenhandig de acten en aantekeningen hebben ingeschreven. Ik meen deze bevestigend te mogen beantwoorden. Zie bv. fol. 107 verso, waar we lezen: "Van den pachten, die mij, Cornelis Roeloffsz. comen te ontfangen" etc., of fol. 150 verso: "Noch hebbe ick, Cornelis Roeloffsz., op interesse genomen" etc. Wanneer het Hippolytus betreft gaat het op de zelfde wijze. Op fol. 159 verso vinden we: "Specificatie van hontalen die bij mij, Hippolytus Roeloffsz. gegraven sijn". Aangezien hier ook twee verschillende handen zijn te herkennen, is het voor mij buiten twijfel, dat we hier met originele aantekeningen van Cornelis en Hippolytus te doen hebben. Om nu bij deze laatste te blijven, moet ik er op wijzen, dat de twee acten op fol. 54, 54 verso en 55 verso, 56 eveneens door hem zijn geschreven; dat deze van de zelfde hand zijn als de zoeven genoemde aantekening, is m.i. aan geen twijfel onderhevig.
Hieruit volgt weer, dat al de stukken van fol. 51 tot en met 56 verso eveneens van de hand van Hippolytus zijn met de aantekeningen op fol. 159 verso tot en met 160 verso, 163 verso, 170 verso en volgg. (ongenummerd), 172, 172 verso, 176, 177, als mede de aantekeningen op fol 110 (beginnende met : "Den 27 December hebben" etc.) en op fol. 149 verso (onderaan, beginnende met: "Den 26 Maij met Lickle Hiddes" etc.). De rest, waaronder ook de acte op fol. 50, houd ik voor schrift van Cornelis Roeloffsz. Omtrent het verschil in handen moet worden opgemerkt, dat dit oppervlakkig gezien niet erg in het oog springt. Maar bij nader beschouwing zijn er wel degelijk verschillen, die mijn bewering, dat we met twee verschillende handen te doen hebben, volkomen wettigen. De "g" bv. die Cornelis schrijft is gewoon en heeft niets bijzonders, terwijl die van Hyppolytus een beetje druktemakerig aandoet. Daarentegen is de "ij" van Cornelis weer veel karakteristieker door de haal naar rech ts aan het beneden einde van de schacht, waarmee hij veelal een scherpe hoek vormt.
Met het voorgaande meen ik wel voldoende te hebben aangetoond, dat we hier een origineel administratieboek voor ons hebben van Cornelis en Hippolytus Roeloffz. Crack. Aangezien de aantekeningen van eerstgenoemde (ze lopen over de jaren 1597 1601) het oudst zijn, moet het ook door hem zijn begonnen. Alleen priveé aangelegenheden kregen er een plaats in. Na zijn dood (vóór 15 augustus 1604) zal het aan zijn broer zijn gekomen. Deze heeft er behalve aantekeningen en acten van particuliere aard zoals die betreffende de ouderlijke boedel en de afrekening met zijn moeder, ook zaken betreffende zijn eigen politieke carrieère in opgetekend, zoals zijn vacattiën als grietman en uitbetalingen voor de kerkvoogden van Tjallebert en het aldus voor particulier en semi officieel gebruik aangewend.
laatste wijziging 22-03-2002
7 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Omvang:
,23 meter Amsterd. en mod. dozen
Categorie:
- Zonder categorie
laatste wijziging 22-03-2002
7 beschreven archiefstukken