0383 Hervormde Gemeente Ruurlo, 1631-1993 ( Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers )
0383
Hervormde Gemeente Ruurlo, 1631-1993
Inleiding
Geschiedenis en organisatie
0383 Hervormde Gemeente Ruurlo, 1631-1993
Inleiding
Geschiedenis en organisatie
In 1326 wordt de priester Ludolphus de Stocke door het kapittel Zutphen met het pastoorsambt van Ruurlo bekleed. Dit is de oudste ons bekende vermelding van de parochie Ruurlo. In 1468 is er sprake van een legaat ten behoeve van "der tymmeronge van onser liever Vrouwen der Kercken van Roederloe".
Vermoedelijk is het hoofdschip met koor in de 14e eeuw gebouwd en wordt de bouw van de toren in de 15e eeuw mogelijk gemaakt. Daarna moet een uitbreiding met een noorder zijbeuk en een vernieuwing van de kerk hebben plaatsgevonden, waarbij koor en hoofdschip waarschijnlijk beide met ongeveer 1 meter worden verhoogd. Op de meest westelijke sluitsteen van het hoofdschip vinden we nog het jaartal 1561. In de koorsluiting zijn tevens Renaissancevormen herkenbaar.
In mei 1580 worden door de Staten van Gelderland maatregelen genomen voor de opheffing van de bestaande geestelijke jurisdictie en de bestemming van de geestelijke goederen en haar administratie. De uitoefening van de rooms katholieke religie wordt nog niet verboden.
In de artikelen voor de neiuwe stadhouder graaf Willem van den Bergh (25 november 1581) staat evenwel dat hij de gereformeerde religie in de steden zal handhaven en ten plattelande en in de heerlijkheden zal bevorderen, zodanig dat er geen andere dan de gereformeerde religie meer wordt uitgeoefend. Het verbod van openbare uitoefening van enige andere dan de gereformeerde religie volgt op 29 januari 1582.
Voor Ruurlo is dit het College van Gedeputeerden te Zutphen.
Vermoedelijk is het hoofdschip met koor in de 14e eeuw gebouwd en wordt de bouw van de toren in de 15e eeuw mogelijk gemaakt. Daarna moet een uitbreiding met een noorder zijbeuk en een vernieuwing van de kerk hebben plaatsgevonden, waarbij koor en hoofdschip waarschijnlijk beide met ongeveer 1 meter worden verhoogd. Op de meest westelijke sluitsteen van het hoofdschip vinden we nog het jaartal 1561. In de koorsluiting zijn tevens Renaissancevormen herkenbaar.
In mei 1580 worden door de Staten van Gelderland maatregelen genomen voor de opheffing van de bestaande geestelijke jurisdictie en de bestemming van de geestelijke goederen en haar administratie. De uitoefening van de rooms katholieke religie wordt nog niet verboden.
In de artikelen voor de neiuwe stadhouder graaf Willem van den Bergh (25 november 1581) staat evenwel dat hij de gereformeerde religie in de steden zal handhaven en ten plattelande en in de heerlijkheden zal bevorderen, zodanig dat er geen andere dan de gereformeerde religie meer wordt uitgeoefend. Het verbod van openbare uitoefening van enige andere dan de gereformeerde religie volgt op 29 januari 1582.
Voor Ruurlo is dit het College van Gedeputeerden te Zutphen.
Onderbroken door een periode van Spaanse bezetting begint 30 mei 1598 de zitting van de classis zijn werkzaamheden in het Kwartier van Zutphen. Omdat Ruurlo tot 1816 een zogenaamde "open gemeente" is, d.w.z. zonder kerkenraad, is het de taak van de inspectoren van de classis om in tijden van een vacature of in geval van ziekte in de waarneming van de dienst te voorzien, hetzij door proponenten, hetzij door naburige predikanten.
De inspectoren formeren dan een lijst van predikanten, waarna binnen 6 weken een beroep moet worden gedaan. Het beroepen moet geschieden in de kerk ten overstaan van de inspectoren en twee naburige predikanten. De Heer van Ruurlo heeft nooit het patronaats- of collatierecht bezeten.
In Ruurlo is het al in 1620 de gewoonte, dat wanneer er een predikant aangesteld moet worden, de gemeenteleden, nadat enige predikanten gehoord zijn, hoofdelijk door de inspectoren naar hun keuze gevraagd wordt.
Enkele jaren daarna (1656) doet Wolter de Rode van Heeckeren een poging om eigenmachtig de predikant Arnolt Loitinck te benoemen zonder overleg met de inspectoren. Door hevig verzet van de classis wordt dit nog voorkomen. In 1663 poogt de Heer van Ruurlo een predikant te benoemen, door eigenhandig de mening van de gemeentelden te Vragen. Dit weigeren de inspectoren echter opnieuw. De oude rechten van de lidmaten blijven gerespecteerd. De inspectoren blijven hun taak voor Ruurlo zoals gezegd vervullen tot 1816.
De inspectoren formeren dan een lijst van predikanten, waarna binnen 6 weken een beroep moet worden gedaan. Het beroepen moet geschieden in de kerk ten overstaan van de inspectoren en twee naburige predikanten. De Heer van Ruurlo heeft nooit het patronaats- of collatierecht bezeten.
In Ruurlo is het al in 1620 de gewoonte, dat wanneer er een predikant aangesteld moet worden, de gemeenteleden, nadat enige predikanten gehoord zijn, hoofdelijk door de inspectoren naar hun keuze gevraagd wordt.
Enkele jaren daarna (1656) doet Wolter de Rode van Heeckeren een poging om eigenmachtig de predikant Arnolt Loitinck te benoemen zonder overleg met de inspectoren. Door hevig verzet van de classis wordt dit nog voorkomen. In 1663 poogt de Heer van Ruurlo een predikant te benoemen, door eigenhandig de mening van de gemeentelden te Vragen. Dit weigeren de inspectoren echter opnieuw. De oude rechten van de lidmaten blijven gerespecteerd. De inspectoren blijven hun taak voor Ruurlo zoals gezegd vervullen tot 1816.
laatste wijziging 12-03-2021
829 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 84 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 12-03-2021
829 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 84 bestanden
Kenmerken
Datering:
1631-1963
Auteur:
Arent Th. Bloemendal, P.J. Bresser, H.G. Nijman
Toegang:
inventaris
Beperking:
50 jaar gesloten
Gemeente:
Berkelland
Omvang:
9,75
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
Information obtained from our archives can not be used without crediting the source and our archive must be mentioned at least once in full without abbreviations.
VOLLEDIG/Full:
Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Doetinchem. Toegang 0383 Hervormde Gemeente Ruurlo, 1631-1993
VERKORT/Thereafter:
NL-DtcSARA 0383
Information obtained from our archives can not be used without crediting the source and our archive must be mentioned at least once in full without abbreviations.
VOLLEDIG/Full:
Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Doetinchem. Toegang 0383 Hervormde Gemeente Ruurlo, 1631-1993
VERKORT/Thereafter:
NL-DtcSARA 0383
Categorie:
laatste wijziging 12-03-2021
829 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 84 bestanden