In het dorp Winterswijk was de brandweer oorspronkelijk burgerplicht, waartoe alle mannen in het dorp konden worden opgeroepen. Het eerste plaatselijke politiereglement van 1744 [archief Drost & Geërfden v. Bredevoort inv.nr. 14, GA Aalten] bevat al een beschrijving van organisatie en materieel. Tengevolge van brandbare bouwmaterialen en opslag van landbouwprodukten was met name het dorp zeer kwetsbaar. Begin 19e eeuw had het dorp Winterswijk een brandmeester met een eigen budget, die jaarlijks rekening & verantwoording deed van het beheer van de blusmiddelen. Een gemeentelijke controleur inspecteerde jaarlijks de schoorstenen en haardsteden, bakkerijen en smederijen. Op de Wheme werd in 1857 een brandkolk aangelegd. De slangen werden oorspronkelijk in de kerktoren te drogen gehangen. Voor het materieel werd naderhand op de Wheme een brandspuitenhuis gebouwd. Het huidige korps ontstond door een reorganisatie in 1904. De indeling van het dorp in brandweerkringen werd in 1957 opgeheven. In de buurtschappen bleef lang de eeuwenoude organisatie in gilden en rotten bestaan, zodat zelfs nog medio jaren '30 in de gemeenteraadsvergadering een vraag werd gesteld naar de bevoegdheid van rotmeesters bij brand. In 1943 werden de buurtschappen georganiseerd in groepen en onderverdeeld in kringen. Omtrent voorschriften, blusmaterieel, spuitenhuis, brandkolk, toezicht, brandmeester, de dorpsbrand van 1822 e.d. zijn archivalia aanwezig in de archieven van het Gemeentebestuur van Winterswijk [bestand 263] in o.a. de rubrieken Regelgeving, Eigendom, Brandweer, Maatschappelijke zorg.