In het jaar 1847 wordt een eerste aanzet gegeven voor de oprichting van een Instelling tot voorkoming van armoede. *  In dit jaar richt het Gasthuis n.l. een fonds hiertoe in het leven. Het beoogde bedrag, in 1869 verhoogd naar f. 30.000,00, wordt in 1881 bereikt. *  De daadwerkelijke oprichting van de Instelling vindt plaats in 1884. *  Als patronen van de Instelling treden op de gemeente Bergh en Zijne Koninklijke Hoogheid de vorst van Hohenzollern, graaf van den Bergh.
Doel van de Instelling is het vormen van bekwame werklieden in de verschillende vakken van handwerksnijverheid. De inkomsten bestaan uit de rente van het gevormde kapitaal van f. 30.000,00 en 1/10 gedeelte van de gewone inkomsten van het Gasthuis. Het bestuur wordt gevormd door een zestal inwoners van de gemeente Bergh, waarvan de rentmeester als vertegenwoordiger van het Huis Bergh er één is. * 
Om bovenstaand doel te realiseren, richt het bestuur van de Instelling in het jaar 1886 in de gemeente Bergh een ambachtsschool op, met lokalen in 's-Heerenberg en in Zeddam. De school is echter geen lang leven beschoren. Zeddam sluit in 1888 en in 1889 volgt 's-Heerenberg. Voor deze opheffing zijn geen expliciete redenen te vinden in de stukken, die daarop betrekking hebben. Wel bestaat er vanaf de oprichting van de gemeentelijke ambachtsschool een conflict tussen de Instelling en het Huis Bergh. Laatstgenoemde instantie vindt het ondoelmatig dat er op twee plaatsen onderricht plaats vindt. * 

In de plaats van de opgeheven ambachtsschool wordt een nieuwe Instelling tot voorkoming van armoede in het leven geroepen. Op haar beurt stelt deze Instelling zich nog steeds ten doel de kinderen te vormen tot bekwame werklieden. *  Om dat doel te bereiken zullen de gelden aangewend worden om de kinderen in de leer te plaatsen bij bekwame ambachtslieden. In de loop van de 20e eeuw nemen de onderwijsinstellingen de opleiding over van deze ambachtslieden. * 
In 1988 heft de Instelling zich op. Ze blijkt niet meer te voldoen aan de eisen van de veranderende samenleving. De Instelling wordt omgezet in een stichting. De stichting gasthuisfonds Bergh is een voortzetting van de Instelling tot voorkoming van armoede. De specifieke gerichtheid op leerlingen is nu uit de doelstelling geschrapt. De gelden van het gasthuisfonds komen nu ten goede aan de inwoners van de gemeente Bergh en wel voor hen waarvoor anderszins geen voorliggende voorziening aanwezig is. In de praktijk komt het erop neer dat de sociale dienst van de gemeente Bergh "randgevallen" doorverwijst naar het gasthuisfonds. *