De Gemeentelijke Monumentencommissie is ontstaan op 9 juni 1925 uit de Vereniging tot instandhouding van oude gebouwen te Dordrecht en bestond in eerste instantie tot 1969. De Gemeentelijke Monumentencommissie werd met de oprichting van De Commissie Binnenstad (tijdelijk) overbodig.
De Commissie Binnenstad die in 1969 wordt opgericht - naast de al bestaande Welstandscommissie - met het doel om meer creativiteit in te brengen, functioneert tot 1971. In 1972 bestaat er alleen nog een Welstandscommissie. Die ook taken van de opgeheven Monumentencommissie behartigde. In 1985 wordt de Gemeentelijke Monumentencommissie weer in het leven geroepen. Dit werkte onbevredigend, want de taken en de bezetting van beide commissies liep teveel door elkaar heen. Er wordt in 1988 voor de volgende oplossing gekozen:


•De Welstandscommissie Nieuwe Stijl beoordeelt de welstandsaspecten van alle bouw-en verbouwzaken in de stad, behalve die van de monumenten in de Binnenstad.
•De in 1985 opgerichte Monumentencommissie doet de verbouwzaken van alle monumenten in de stad, maar ten aanzien van specifiek de monumenten in de Binnenstad fungeert voortaan een aparte subcommissie van de Monumentencommissie die zowel de Welstandsaspecten als de monumentale aspecten behartigt.

Per 1 oktober 1992 krijgt de Welstandscommissie drie subcommissies:

•Subcommissie Monumenten
•Subcommissie Beschermd Stadsgezicht
•Subcommissie Nieuwe Stad.

Ook gaan de Gemeentelijke Monumentencommissie en de Welstandscommissie nauwer met elkaar samenwerken om zo tot een betere afstemming te komen.

Per 1 oktober 2010 wordt de Monumentenverordening ingetrokken en de Erfgoedverordening Dordrecht van kracht. Die voorziet in een geïntegreerde Welstands- en Monumentencommissie met taken op beide beleidsterreinen. Daarmee komt ook een eind aan het bestaan van de afzonderlijke Monumentencommissie en Welstandscommissie.